Er zijn twee houdingen waar ik in mijn leven steeds meer moeite mee heb gekregen. De starre principiele houding en de starre idealistische houding. Sommigen zien dit als een christelijk probleem of een religieus probleem, maar ik ben dit in zowel mijn onchristelijke periode als in mijn christelijke periode tegengekomen van heel dichtbij.
Principes en idealen kunnen geweldadig worden in handen van mensen die ermee willen heersen en die ermee willen oordelen. Hier hoef je niet religieus voor te zijn. Egoîsme of angst kan genoeg aanleiding geven voor dit gedrag. Ik ga mezelf maar na.
Ik voel deze angst soms ook als mensen bijvoorbeeld het CDA afrekenen op principes die zij zelf hanteren als het gaat om de C van christelijk. Ook in mijn eigen primaire reactie merk ik dit op. Daarom wil ik hierin ook mezelf kritisch evalueren. En ik sta hierbij open voor meer feedback. Ik heb zo mijn blinde vlekken =)
Principes en idealen zijn mij dus niet vreemd en ook geweldadigheid, dominantie en oordelen liggen niet ver bij mij vandaan. Ik spreek dus inclusief. Ik zal mij nu dus ook kritisch moeten verhouden naar mijn eigen principes en idealen.
Het is wat de Amerikaanse theoloog Stanley Hauerwas zegt over zijn pacifisme: ik wil graag zo zijn en dat wil niet zeggen dat ik dit altijd ben. Wel kunnen anderen mij er altijd op aanspreken, wat dan een vormende werking heeft op mijn gedrag. Vormend gemeenschapsleven.
In mijn houding ten opzichte van principes en idealen vind ik te weinig steun in de postmoderne reactie. Daar wordt vaak het einde gepredikt van de grote dominante verhalen die ons voorzien van principes en idealen. Ik ga wel zover met de postmodernen mee dat ik de stevige presentatie van principes, idealen rede, etc problematisch vind en dat veel mensen in deze tijd dit van mij nog meer mogen beseffen. Hoe meer besef hiervan, des te minder risico dat dit vuurtje van geweld weer gemakkelijk kan opvlammen.
Zeker als we worden geconfronteerd met geweld, kan een eerste reactie zijn – vanuit een angstig/boos gevoel – om hard en stevig terug te slaan. Een gevoel waar een partij als de PVV op meelift en met meer gemak het indammen van mensenrechten kan legitimeren. Voor het goede doel van de veiligheid (…). Maar ook de oppositie lift weer mee in het angstige/boze gevoel en komt met een uitsluitende reactie. En met woorden die ook zeer gewelddadig kunnen zijn. Polarisatie zal het gevolg zijn en het einde voorspelbaar.
In het christendom is het bij dreiging van misstanden geen vreemde gedachte om weer “duidelijkheid” te creeren in waar we eigenlijk voor willen staan. We poetsen nog even onze geloofsartikelen op en maken de grenzen helder. Hierbij is polarisering eveneens een groot risico en het uitsluiten van mensen, waardoor een centrale christelijke als de naastenliefde voor mij in het geding komt.
De tweede wereldoorlog lijkt mij dus geen uitzondering van een groep mensen die gebruik maakte van angst en onvrede zodat “andere” mensen buitengesloten werden. Het gevaar van gewelddadigheid loert altijd weer in iedereen. Deze postmoderne gevoeligheid herken ik ten volle bij mezelf.
Het “einde” en het “post” die de postmodernen verkondigen, zie ik als een noodzakelijke puberale tegenreactie op het modernisme. Het was nodig dat we besef kregen van de gevolgen van totalitair denken waarbij de vreemdeling werd buitengesloten. We moesten weer open worden voor het andere en de vreemdeling.
Maar als dit besef is geland mag het van mij weer worden vervangen door een vriendelijke verbindende houding die niet meer is geîmponeerd door rede, idealen, principes etc, maar die vanuit zelfstandigheid luistert naar en zich weer kan verbinden met alles en anderen om uiteindelijk van dienst te kunnen zijn. Naastenliefde is niet bang voor principes en idealen, maar zoekt de ander en wil dienen. Zonder enige uitzondering.
Met deze houding heb ik veel herkenning gevonden in het zwakke denken van Gianni Vattimo en ook in de spiritualiteit van beneden van Anselm Grun. De eerste meer als een filosofische referentie (hoewel…) en de ander meer als een theologische of geestelijke referentie. Mijn bijbelse referentie is vooral de apostel Paulus in de tweede brief aan de Korintiers. In dit alles draait het om zijn menselijke zwakheid. We kunnen het goed bedoelen, en goed doen, maar schieten tekort, falen en prutsen ‘dikwijls’… Maar we hebben een enorme schat in ons kwetsbaar bestaan. Besef van het goddelijke geschenk wat ons bestaan geeft, voorziet ons in de juiste houding om goed te kunnen zien. Op die manier kan de liefde groeien.
Ook zie Petrus deze kant op wijzen wanneer hij schrijft in 2 Petr.1:9 dat we blind kunnen worden door het ontbreken van het besef van dit geschenk. Niet je eigen zwakheid beseffen en geen besef van de ontvangen schat aan vergeving, maakt je blind. Dat is wat Petrus mij lijkt te zeggen. Dit zie ik niet zwaarmoedig of zielig, want het is voor mij erkennen wat er is en wat ik daarin heb ontvangen met een persoonlijk “dank U wel”.
En zo ontstaat er een deugd die ik in de Benedictijnse traditie heb herkent als deemoed.
Een deemoedige houding is mild omdat het rekening houdt met mijn eigen zwakheid. Vanuit deze mildheid kan ik oog krijgen voor de zorg voor mezelf en de zorg voor anderen. Starre principes en starre idealen houden geen rekening met de gevoeligheden van zwakkeren. En hierbij is het niet de vraag of we allemaal zwak zijn, maar of we erkennen dat we zwak zijn en uit het godsgeschenk leven.
En om deze reden pleit ik hier telkens weer om een zwakke revolutie. Als een soort roepende in de woestijn =)
Een revolutie die natuurlijk nooit geweldadig kan worden maar die altijd krachtig zal zijn in naastenliefde of de charitas zoals Vattimo dit noemt. Niet in grote dwingende verhalen, maar in dienstbaarheid zoals het voorbeeld van Gods menswording mij laat zien.
Vanuit deze zwakheid en deemoed krijgen principes en idealen weer een plek in een zeer persoonlijk gebruik en een dienstbare houding ten opzichte van elkaar.
Gelukkig krijg ik soms bijval van een zwakke medestrijder =) Evert Jan Ouweneel kan het misschien wat aansprekelijker dan ik verwoorden in het boek “De kerk is dood, leve de koning”. Met hem zou ik graag willen uitnodigen in de verzwakking te komen die er al is. Een fenomenale potentie die ontstaat door een verzwakt christendom! Zie ook deze link.
Controleverlies kan heel eng zijn. Ook het inleveren van status die we uit onze prestatie genieten of de veiligheid van een traditie waarmee we verbonden zijn kunnen (hoge) drempels naar zwakheid zijn. Wat blijft er over als ik mijn zwakheid toegeef? Wat blijft er over van het gebied wat ik heb “veroverd” en wat blijft er over van mijn “ego” of “status” die ik heb opgebouwd of van onze rijke traditie die we koesteren. “Mijn genade is u genoeg zegt Evert Jan Apostel Paulus na, in zijn bijdrage aan het boek. En dat lijkt me de grondhouding voor een “zwakkeling”.
Om deze reden ben ik voorzichtig geworden als het gaat om principiele- en idealistische mensen, zelfs wanneer het gaat om zeer christelijke principes en idealen die ik hoog heb zitten. Zij zijn bij mij nooit hoger dan de liefde en functioneren altijd in een persoonlijke relatie. Dus traditionelen en kerkvernieuwers die de neiging hebben om zich af te zetten tegen andere mensen en hun idealen en principes graag van de daken schreeuwen, maken mij alert om ook te kijken hoe ze dit op een dienstbare manier nuttig maken aan anderen waarbij respectvol met anderen wordt omgegaan.
Zo heb ik bij mezelf dit kerkidealisme wat getemperd =) Niet als het gaat om mijn idealen, maar wel als het gaat om mijn toepassing en rangschikking van mijn idealen en mijn verdraagzaamheid naar mensen met andere idealen. Dat maakt me meer flexibel zonder mijn principes gelijk in te leveren. Liefde en vrede zijn hierin mijn “dominante” principes geworden omdat ik heb gemerkt dat deze principes de andere principes niet wegschuiven, maar juist tot hun volle betekenis laten opbloeien. Liefde en waarheid blijken op die manier goed samen te gaan.
En zo heb ik mezelf ook moeten corrigeren in mijn aanvankelijke bedenking ten opzichte van het CDA. Principieel zou je kunnen zeggen dat ze er fout aan doen om met een partij samen te werken die bevolkingsgroepen uitsluit en de democratie met voeten treedt. Dat is dan vanuit het principe dat samenwerking met een dergelijke partij moreel niet kan. Maar ook dat het zo nooit kan werken.
Vanuit een meer of ander pragmatisch principiele overweging kan je ook zeggen dat het CDA vasthoudt aan hun principes door het “kwade”, kwaad te blijven noemen en kiezen voor een andere praktische weg. Ze zetten zich niet af tegen de PVV of sluiten hen niet buiten, maar kiezen een manier om vanuit hun idealen en principes de samenleving te dienen door voor tegenwicht en correctie te zorgen binnen een “samenwerking” in plaats vanuit een oppositie. Dit lijkt mij ook heel goed te rechtvaardigen vanuit principiele uitgangspunten. Daar mag je van alles van vinden, maar niet zonder respect.
Ik heb weinig behoefte om mee te doen aan de achterdochtige opvattingen dat CDA-ers van pluche houden of dat ze graag de macht hebben. Een mening die ik meerdere keren in de media heb gehoord. Zelfs van “neutrale” journalisten. Dit mag je van mening zijn, maar dit is niet iets wat je uit hun mond hebt gehoord. Vanuit respect vraagt deze mening om voorzichtigheid en toetsing in de omgang. Zeker als je het belangrijk vindt om elkaar recht te doen.
En dat lijkt me iets wat past in de houding van zwak denken of zwak geloven. En daarom span ik mij liever in voor het zwakke denken dan weer nieuwe idealen als het gaat om kerk-zijn of geloven. Alleen in een houding van zwak denken die gericht is op naastenliefde, respect en dienstbaarheid kunnen principes en idealen functioneel worden gemaakt.
Dus van mij mag de zwakke revolutie beginnen!
zwak geloven 
Ik stel me voor dat Jezus ook hierbij gewoon in het zand zou blijven schrijven. Als teken van “zwak” of geweldloos verzet?
Als teken of signaal dat hij het te opportuun zou vinden om als “geweten” mee te doen in dit kabinet?
Wat ik zo opvallend vind is het uitblijven van een antwoord vanuit de gevestigde “linkse” politiek anders dan met “negativiteit” als vertrekpunt. Men weet er vooralsnog geen raad mee hoe de opstellling, toon en inhoud van wilders boodschap tegemoet te treden.
Dat ondertussen de man meesterlijk en schaamteloos gebruik maakt van elk momentum dat zich aandient staat buiten kijf.
Zo ook vandaag weer tijdens zijn inleiding en motivatie waarom hij zich tijdens de rechtszaak zal beroepen op zijn zwijgplicht.
Ik was hogelijk verbaasd dat de rechter hem een podium bood, de media het uitzond, en uiteraard de heer Wilders hier weer op de bekende retorische toon gebruik van maakt.
Ik ben er nog niet uit of we de lijn van zwakte moeten kiezen,bewandelen of dat we een meer actieve lijn moeten zoeken. Hoe dat dan weer moet is ook voor mij nog als het zien in een beslagen spiegel.
Juko
Over nog een zwakke revolutie dichtte ik enkele jarne geleden al:
Zinloos
De ‘ vervreemding ‘ loopt op straat
En zoekt wanhopig naar een vriend om mee te praten
Het ‘vertrouwen’ komt te laat
Omdat ‘geweld’ heeft toegeslagen
“Dit was onnodig, hoefde niet.”:
Is de conclusie van verdriet
Ondertussen komt ‘nieuwsgierig’ aangelopen
Met in haar kielzog ‘goed fatsoen’
Terwijl de ‘daadkracht’ terugvalt in volslagen apathie
Gaat de ‘medemenselijkheid’ bankroet
Als de helden zijn begraven
Nabestaanden zijn getroost
Blijft de ‘leegte’ nog bestaan
Zie ik ‘vervreemding’ eenzaam gaan
Zo worden ‘woede’ en ‘de onmacht’ hele goede buren
En betrekt ‘frustratie’ haar gereedgekomen woning
Wordt ‘onverdraagzaamheid’ de ongekroonde koning
© ukelele produkties: tekst: j de vries-031
Mooi dat je je bereid bent je eigen idealen terug te zien in anderen. Of je daarmee de waarheid recht doet vraag ik me wel af. Wellicht dat je in de toespraak van Bleker her en der wat zwak gelovige punten zou kunnen aanwijzen, maar ik kan niet zeggen dat me dit bij veel andere sprekers is opgevallen. Ik zou eerder spreken van pragmatisme waarbij de bedwinging van het ‘gevaar Wilders’ toch vooral gezocht werd in stoere taal ofwel eigen kracht.
De vraag of er hier sprake is van zwak geloven zou ik dan ook eerder willen formuleren als ‘Is deze samenwerking met Wilders te zien als een uiting van zwak geloven?’. Ik ben daar (nog) niet over uit. Een open houding is een groot goed, maar, net als een open mind, geen doel in zichzelf. (The purpose of an open mind is to close it, on particular subjects. If you never do — you’ve simply abdicated the responsibility to think.). Terecht zet je m.i. zwak geloven in het teken van liefde en vrede. Maar als de open houding de liefde en de vrede niet dient, wat is dan haar nut? Of de houding van het CDA in deze de liefde en vrede dient is een vraag die door verschillende mensen verschillend beantwoord wordt. En ik denk dat het goed is beide partijen daarin te respecteren zonder daarbij te willen ontkennen dat het ene antwoord wel eens beter zou kunnen zijn dan het andere.
Vanuit deze gedacht zou je ook de houding van de ‘bezwaarden’ kunnen zien als een uiting van zwak geloven. Ik noem dat even omdat je een tegenstelling schetst tussen het star vasthouden aan idealen en zwak geloven. Omdat je het zwak geloven (vragenderwijs) verbindt aan de meerderheid van het CDA wordt de suggestie gewekt dat de ‘bezwaarden’ tot de andere groep en dus tot de starren behoren. Ik denk niet dat dat je intentie is, maar die gedachte kwam bij mij wel boven. Als zwak geloven echter inderdaad ten dienste staat van de liefde en de vrede dan kun je vanuit je zwakke geloof dus ook de afweging maken dat je in dit geval niet anders kunt dan uitsluiten. Dat heeft m.i. niet (per definitie) te maken met het star vasthouden aan principes, maar met een goed onderscheid tussen doel en middel.
@Juko Schrijven in het zand wekt inderdaad ontzag in deze. Het is de ultieme vorm van niet oordelen. Loslaten. Zelfs de woorden die benoemen, loslaten.
Jezus draait dit loslaten om met een opmerking: wie zonder zonde is werpt de eerste steen. Hiermee richt Hij de oordelende mens op de balk in het eigen oog ipv de splinter in die van de “overspelige vrouw”.
Om op deze manier ook uit te nodigend tot deemoed als het gaat om PVV of Links – die in gebreke blijft – lijkt me moeilijk. Maar wel de uitdaging.
Wilders het podium ontnemen lijkt me niet te doen. Niet alleen journalisten en rechter geven hem podium, blijkbaar geven wij hem ook het podium. We kijken immers allemaal zo graag naar zijn activiteiten…. En daar is de balk in mijn eigen oog.
En zo dragen we met kleine daden al snel bij aan populariteit.
Mooi gedicht ook, Juko! Ik moet het nog een aantal keren lezen. Er komt een associatie met Frank Boeiens Zwart/wit, maar misschien is dit niet terecht. Ik laat het nog op me in werken.
Dank je, dat je hiermee mijn blog wilde verrijken.
Vriendelijke groet,
Ronald
Hoi Klaas,
Welkom hier met je reactie. Ik zal goed proberen te lezen en te luisteren om je punten serieus te nemen.
Er zitten veel punten die me uitdagen om mijn stuk nog eens kritisch te lezen. Ik zie bij jou een andere interpretatie dan dat mijn bedoeling was. Maar misschien heb ik hiertoe wel aanleiding gegeven. Daarnaast stel je goede vragen die ik nog eens op me in wil laten werken.
Hier heb ik nog wat tijd voor nodig. Ik hoop dat je nog even geduld hebt =)
Tot later weer en een vriendelijke groet,
Ronald
Hoi Ronald,
Neem gerust de tijd 😉
Het kan goed zijn dat ik m’n eigen draai aan je stuk gegeven heb. Ik ben voor mezelf ook bij iets uitgekomen wat je zou kunnen typeren als ‘zwak geloven’ maar ik proef dat ik hierbij wel een andere invalshoek heb. Wellicht dat ik teveel vanuit mijn eigen invalshoek gedacht heb. Ik hoor het wel. Of niet, dat is ook geen probleem 😉
Klaas
Hey Klaas,
Dat is een reactie die ik – in de goede zin des woords – ‘zwak’ wil noemen =)
Die eigen invalshoek hoort ook bij het zwakke perspectief. Per definitie zou ik bijna willen zeggen.
Ik ben heel benieuwd naar jouw invalshoek. Lijkt me nu al inspirerend. Misschien kunnen we de bond van zwakkelingen oprichten 😉
Voor mij is het immers ook maar een “post-christelijk” (naar woord) experiment, waarin ik een soort begaanbare weg zoek om weer vanuit een nieuwe verhouding te geloven en te reflecteren. Tot nu toe helpt het me en soms ook anderen.
In deze post wil ik proberen hoe ik vanuit een zwak perspectief kan reflecteren op een politieke gebeurtenis. Daarbij is het mij vooral te doen om de verzwakking van oordelen en juist geen partij te kiezen. Maar daarover woensdag meer.
Ronald
Vanuit onze achtergrond moeten we er misschien een Unie van zwakkelingen van maken… Een bond doet me ook wat te veel aan mijn kerkelijke verleden denken 😉
We moeten maar eens kijken of er een manier is om mijn invulling nader te bekijken. Wellicht dat ik n.a.v. specifieke blogs wel iets kan verduidelijken. In ieder geval kan ik alvast aangeven dat mijn invulling een minder filosofische achtergrond heeft dan de jouwe. En ook zeker minder doorwrocht.
Klaas
Unie van zwakkelingen klinkt goed! =)
Tja de filosofische invalshoek is mijn persoonlijke zwakke invalshoek. Evenals de meer psychologische en soms wat theologische. Ik dacht ooit dat ik daarmee een stap verder zou komen =)
Soms helpt het om te reflecteren, maar soms is het ook ballast en voor verzwakking vatbaar. Zeker als het om het dagelijks contact gaat.
Elke zwakke invalshoek lijkt me “per definitie” aanvullend, dus ik ben nog steeds benieuwd.
vriendelijke groet,
Ronald
p.s. Zie op facebook dat je van mooie muziek houdt =)
Nog even een meer aandachtige reactie op jouw eerste reactie, Klaas.
Het lukt je dus moeilijk om zwakgelovige punten te herkennen bij “samenwerkende” CDA-ers. Jij noemt het liever pragmatisme.
Zwakgeloven kan soms ook erg lijken op pragmatisme omdat het wel rekening houdt met principes, maar soms iets anders kan kiezen omdat de situatie daar om vraagt.
Pragmatisme noemen we het als je voor een niet-principiele oplossing kiest omdat het in een bepaalde situatie “beter werkt” of “nuttig” is.
Zwakgeloven noem ik het als je voor een rangorde kiest in je principes waarbij naastenliefde hoog in je vaandel zit.
De vraag die om antwoord vraagt is dan of de CDA verhalen zijn te legitimeren als naastenliefde.
Het lijkt me voor zwakgeloven een goed begin om de geluiden van niet-naastenliefde of gewelddadigheid dan ook echt te benoemen als geweld en schending van mensenrechten. Dat is veelvuldig gedaan op het congres. Door te wijzen op het antidisciminatie beginsel en vrijheid van godsdienst. Democratie zou je hierbij ook nog kunnen noemen. Of dit genoeg en overtuigend is gedaan, laat ik in het midden.
De ene partij zegt dan de samenwerking op om daar niet mee te worden vereenzelvigd. De ander wil samenwerken om in een interne dualiteit de schade te beperken. Dit laatste lijkt mij ook te rechtvaardigen. Zonder dat je het ermee eens hoeft te zijn.
Een achterdochtige interpretatie zou zijn dat men niet met Wilders wil samenwerken uit gezichtsverlies of uit morele trots en dit principieel formuleert. Hiermee lijkt de naastenliefde niet gediend. Maar dat is natuurlijk erg achterdochtig. en achterdochtig mes snijdt altijd aan twee kanten. Toch hoeft het standpunt tegen samenwerking niet per definitie moreel superieur te zijn.
De houding naar PVV lijkt me hierin van doorslaggevend belang. Ten alle tijde in gesprek en erop gericht om ook Wilders en zijn mening te respecteren en recht te doen en juist nog meer aandacht te geven aan de gevoelens en de aanleidingen hiertoe dan gemiddeld. Hij vertegenwoordigt immers ook veel mensen in de samenleving die je daarmee ook recht probeert te doen. De vraag is dan hoe je deze geluiden het best kunt bedienen met een verbindend antwoord. Echter gaat dit in mijn zwakgeloven nooit zonder commentaar en afkeuring waar ik het gewelddadig vind worden. Geweld splijt en doet de ander onrecht. Dat staat ver van de naastenliefde.
Een samenwerking met Wilders waarin je je anti-geweldadig opstelt kan ook worden verdedigd op principiele gronden. Dan zet je je tijdens de samenwerking zo anti-geweldadig in als mogelijk. Dat kan.
Terecht stel je de vraag naar het nut van een open houding die de naastenliefde en de vrede niet dient. zonder de liefde is het niets. En daarom ben ik het met je eens om beide partijen te respecteren. Dat past bij mijn zwakgeloven. En beide partijen zullen zich tegenover de naastenliefde hebben te verantwoorden. Als geweldadigheid blijkt, zal ik tegen zijn.
Dat ik in mijn blog wat meer naar één kant hing komt uit mijn persoonlijke tegenreactie op mezelf. Ik had eerst meer sympathie voor de bezwaarden, maar kreeg gaandeweg ook meer sympathie voor de samenwerkers. Daarom kan ik het nu met je eens zijn dat het ene antwoord principieel niet beter hoeft te zijn dan het andere.
Dit geldt ook voor principielen, idealistischen en pragmatischen. Deze komen vaak tegenover elkaar te staan terwijl ze elkaar vaak aan kunnen vullen. Er is geen morele superioriteit als je de naastenliefde hoog hebt. Dan gaat het altijd om het rechtdoen en dienstbaar zijn aan iedereen.
Dank je dat je mijn blog voorziet van enige nuancering en mij daartoe uitdaagt. Dat helpt me en ik hoop dat dit dienstbaar is aan de lezer.
Hartelijke groet,
Ronald
Bedankt voor je reactie, Ronald.
Ik denk dat ik het grotendeels met je eens ben en toch heb ik de behoefte om een heel aantal punten aan te stippen 😉
Allereerst wil ik nogmaals noemen dat we het wat mij betreft over 2 verschillende vragen hebben. Namelijk of de keuze van dit CDA daadwerkelijk een keuze vanuit zwak geloven is of dat je een dergelijke keuze vanuit een zwak gelovig standpunt zou kunnen maken. Voor mijn gevoel ga je met name op die 2e vraag in en dan kan ik je helemaal volgen. Ik kan me goed voorstellen dat mensen oprecht menen deze weg te moeten gaan en dat ze hiermee de samenleving / naastenliefde dienen. Mijn tegenwerping dat ik veel pragmatisme zag had echter betrekking op de 1e vraag. Ik kan dus best geloven dat een zwak gelovige CDA-er deze keuze zou kunnen maken, maar op basis van wat ik in de media zie heb ik niet de indruk dat dat de achterliggende motieven van het CDA voortkomen uit zwak geloven.
Je geeft aan dat pragmatisme en zwak geloven dicht bij elkaar kunnen liggen. Ik begrijp wat je bedoelt, maar ik voel daar dan wel weer mijn net wat andere interpretatie van zwak geloven aankomen met allerlei vragen. Ik kom daar zo nog op. De vraag is in ieder geval waar de grens ligt tussen pragmatisme en zwak geloven. Ik denk dat die zit in de intentie, in het antwoord op de vraag wat je wilt bereiken. Als ik die vraag op basis van mijn indrukken van het CDA probeer te beantwoorden dan ben ik geneigd te zeggen dat het doel met name in het doorvoeren van de plannen in het regeerakkoord. Realisatie van die plannen is in de ogen van het CDA goed voor de samenleving. Je kunt daar van alles van vinden (ik heb daar zelf andere ideeën over) maar ik heb er geen moeite mee aan te nemen dat men dit oprecht meent en dat er geen sprake is van een hang naar macht of vastzitten aan het pluche. Het accepteren van Wilders in zijn gedoogpositie is daarbij een noodzakelijk kwaad. Liever zonder, maar als het niet anders kan dan moet het maar met hem. Het realiseren van de plannen met aftrek van de mogelijk negatieve invloed van Wilders is nog altijd beter dan het niet realiseren van deze plannen. Ik noem dat een pragmatische keuze. Pragmatisch idealistisch wellicht, maar wel pragmatisch. Jouw invulling van zwak geloven t.a.v. het CDA zat echter meer op de lijn van het principieel niet uitsluiten, het in gesprek gaan met etc. Die principiële keuze mis ik echter in bovenstaand verhaal. De intentie zou anders zijn als je zou zeggen dat deze verbintenis b.v. wordt aangegaan omdat het niet-uitsluiten van Wilders meer mogelijkheden zou bieden om hem een goed weerwoord te bieden. Ik kan het moeilijk goed onder woorden brengen, maar als het accent richting het niet-uitsluiten van Wilders zou verschuiven zou dit voor mij een verdieping van de argumenten inhouden die de balans door zou kunnen laten slaan richting zwak-geloven.
Overigens, en dat wil ik toch even gezegd hebben, heb ik het toekennen van zwak-geloof niet nodig als basis voor mijn respect voor deze keuze. De oprechtheid waarmee de keuze gemaakt wordt is daarin doorslaggevend.
In mijn eerste reactie schreef ik dat ik er nog niet uit was of je de keuze van het CDA zou kunnen zien als een uiting van zwak-geloof. Dat was niet helemaal handig geformuleerd. Zoals hierboven aangegeven denk ik dat dat goed kan. Wat ik bedoelde te zeggen is dat ik niet weet of ik zelf een dergelijke keuze zou kunnen maken vanuit mijn zwakke geloof. Ik heb daarvoor nog te veel vragen over dat zwakke geloven. Zo vermoed ik dat dat zwakke geloven niet grenzeloos is. Als zwak geloven een middel is en de liefde het doel dan moeten er wel grenzen zijn. Maar zijn die grenzen dan enkel pragmatisch of mogen die ook principieel zijn? Moet je vanuit je zwakke geloof wel een alliantie aangaan met iemand die juist aan die liefde weinig waarde lijkt te hechten? En in hoeverre moet je de keuzes van een ander respecteren als de keuzes van de ander geen oprechte keuzes zijn? (tussen 2 letterlijke haken: zou dat niet het bezwaar van Klink kunnen zijn: dat er geen echt gesprek mogelijk was omdat de gesprekspartner niet oprecht was?).
Ik kan me voorstellen dat je denkt dat ik wel zeg dat dat vragen zijn, maar dat ik ze eigenlijk al voor mezelf beantwoord heb. Als dat het geval is heb je ten dele gelijk: mijn gut-feeling zegt dat er grenzen zijn en dat die ook wel degelijk principieel mogen zijn. Maar dat is niet het hele verhaal. Ik wil deze uitgangspunten graag spiegelen aan de manier waarop God zich openbaart (en dan komen we in de buurt van mijn invulling van zwak geloven). Als God mijn gut-feeling zou delen en een principiële grens zou trekken bij het aangaan van een verbinding met een partij die telkens laat blijken dat liefde niet het doel is of zou afhaken als de ander niet oprecht is dan was Hij nooit voor ons gestorven… Er blijft dus wel degelijk een vraag over. 😉
Zoals gezegd komen we daarmee dicht bij mijn interpretatie van zwak geloven (hè, hè). De kern van die interpretatie ligt denk ik dicht bij wat Van de Beek schrijft over de ‘zwakke God’ als Hij schrijft over de kruisdood van Christus. In het lijden en sterven van Christus betoont God zich een ‘zwakke God’. Die zwakheid is niet een pragmatische keuze of een ongelukkige bijkomstigheid. Nee, de zwakheid van het gekruisigd worden is ten diepste een uitdrukking van Zijn wezen. Onze God is een heilig God, maar als je me vraagt hoe Hij dat is dan kan ik enkel wijzen op een gekruisigde Jood. DAT is mijn God. Alleen ZO is Hij de koning van het koninkrijk en de God die mijn hart gestolen heeft. Als mijn aanwezigheid in deze wereld iets moet weerspiegelen van Zijn wezen dan is het dus ook in die zelfde zwakheid. Hoe dat dan moet is iets waar ik niet over uit ben, maar wat ik wel weet is dat die zwakheid niet gelegen kan zijn mijn verlegenheid met de omstandigheden, of in mijn beperktheid. Als dat het geval zou zijn zou mijn zwakheid begrijpelijk zijn. Als die zwakheid echter uitdrukking is van het wezen van een almachtig God is die (in ieder geval voor het blote oog) onbegrijpelijk…
=) Altijd goed om je eigen punten vast te houden.
Dat gaf Gestalt-grondlegger Frits Perls als eerste aandachtspunt in het contact: Let op datgene waarmee je met de ander verschilt. Ik denk niet dat ik het met hem eens ben, maar in de verbondenheid ook zorgen voor je individualiteit, lijkt me prima =)
Ik moet er weer eens rustig voor zitten en mij niet haasten. Het is bedtijd nu en morgen vroeg gaat de wekker en sta ik vroeg langs het voetbalveld.
Ik wil nog wel even noemen dat Vattimo als bijbelse referentie voor zwakgeloven noemt de hymne van Paulus uit Fil 2:5-11 en met name :8 Waar vernederd als “gekenotiseerd”, ontledigd wordt benoemd. De God die alles had om zich op te beroemen, deed vrijwillig afstand hiervan. De menswording van God is de theologische referentie van zwakgeloven, wat mij betreft.
Heb ik iets gemist dat vd Beek spreekt over een zwakke God? Is dat in zn nieuwe boek? Dat zou boeiend zijn. Legt hij wel verband met Vattimo en Caputo. Dat is wel gebruikelijk op academisch niveau =)
Verder klopt het dat ik vooral op de 2de vraag ingaat. Dat bedoelde ik met zelfevaluatie. Daar was ik misschien te onduidelijk in. Over de mensen in het CDA kan ik niet veel zeggen. Alleen kan ik op hun woorden afgaan. Da’s moeilijk in de politiek. Daarin merk ik dat ik het niet makkelijk vind om vertrouwen op te brengen.
Die grenzen aan zwakgeloven ga ik nog op me in laten werken. Later meer!
hartelijke groet,
Ronald
Geen verkeerde dag om langs de lijn te staan 😉
Het opnieuw formuleren van mijn standpunten heeft vooral te maken met de wens goed verstaan te worden zodat we elkaars standpunt goed helder krijgen. Ik weet uit ervaring dat internet daarvoor een heel slecht middel is…
De menswording als theologische referentie voor zwakgeloven vind ik mooi geformuleerd. Daar kan ik me goed in vinden.
Voor wat betreft Vd Beek, als je met z’n laatste boek ‘Is God terug?’ bedoelt dan komt het daar in ieder geval niet ter sprake. Wel een spannend boekje trouwens… Nee, ik doelde op ‘Jezus Kurios’. In het ‘Bij het omslag’ schrijft hij: ” Deze krassen zonder enige kunstzinnige waarde zijn voor mij het symbool voor Gods aanwezigheid in de wereld. Het is nooit helemaal duidelijk of het wel over Hem gaat. En als het om Hem gaat, is Hij bespottelijk. Hij is een zwakke God die zich aan het kruis laat doden. Dat is geen God, maar een ezel. En wie Hem aanbidt is Hem gelijk. Die dwaasheid is de verkondiging van de christelijke gemeente.” Ik heb zo niet meer helder of hij daar verder in het boek nog op terug komt. Ik weet wel dat die gedachte indertijd is blijven haken. Samen met de gedachte dat het Koninkrijk een koninkrijk is met waarden die tegengesteld zijn aan die van de wereld, heeft dat mijn denken een aardig duwtje gegeven.
Klaas